Месяц: Февраль 2023

«Մագնիսական դաշտի ազդեցությունը կենդանի օրգանիզմների վրա»

Եկեք սկսենք պարզից: Բոլորս է գիտենք ինչ է կողմնացույցը, չէ՞: Եթե ոչ, դա այնպիսի սարք է, որ ցույց է տալիս է Հարավն ու Հյուսիսը, այն օգտագորվում է հաճախ զինվորների, ծովահեների և ճանապարհորդների կողմից: Բայց եթե ես ասեմ, որ այն ոչ միշտ է ճիշտ ցույց տալիս, լինում են վայրեր որտեղ կողմնացույցը կարող է 60^o շեղված լինի: .

Եկեք ես մանրամասնորեն բացատրեմ: Երկրի մագնիսական դաշտը ոչ միայն փոփոխական է այլ նաև ոչ այնքան հարթ: 

Իրական ուղությունը կոչվում է երկրաչափական միրիդիան, իսկ շեղվածությունը կոչվում է մագնիսական միրիդիան: Նրանց միջև մագնիսական անկյունը, այս դեպքում  ՝ ալֆան (ինչպես նշված է նկարի մեջ) կարող է ուղված լինի դեպի արևելյք (նկարի ձախում դա պատկերված  է ՝ ալֆան>0), և կարող է ուղված լինի արևմուտք(նկարի աջում դա պատկերված է ՝ այֆան<0): Հետաքրքիր ֆաստ ՝ բոլոր զինվորական քարտեղներում կողմնացույցի անկյան աստիճանի շեղումը նշվում է: Շեղումները կարող են լինել տեղանքից, հյուսիսին  հարավին մոտ կամ հեռու լինելու դեպքում, բայց լինում են բացառություներ, երբ մոտակայքում երկաթի կամ այլ մագնիսացվող մետաղի հանք լինելու դեպքում շեղումը կարա հասնի 50^o: 

Եկեք մի քիչ թեմայից շեղվենք և խոսանք այն առաջին գիտնականերից մեկի մասին, որը հայտնավերել է այն, որ երկիրը ունի իր սեփական մագնիսական դաշտը ՝ Վիլյամ Գիլբեռտի մասին: Ծնվել է 1544 թ.-ին  և մահացել 1603 թ.-ին ժանտախտից:  Նա Հայտնի Ֆիզիկոս է բայց նա իրականում անգլիական պալատի բժիշկն էր (էլիզաբեթա Ա ժամանակաշրջանում), և սկսել էր հետաքրքրվել մագնիսներով այն ժամանակ, երբ լսեց մի վարկած, որը ասում էր, եթե կինը մագնիսի փոշի օրական ուտի, ապա երիտասարդությունը կվերադառցնի: Վերջնականորեն սկսեց մագնիսները ուսումնասիրել, երբ սկսեց շատ շփվել այն ծովագնացների հետ, որոնք պալատն էին հաճախում(ըստ վարկած նա նույնիսկ ծանոթ էր հայտնի ծովահենի հետ ՝ Դրեյքի հետ): Նրա մահվանից երեք տարի առաջ նա գրեց մի գիրք ՝ <<Մագնիսի, մագնիսական մարմիների և մեծ մագնիսի ՝ երկրագնդի մասին>>,  որը իրա մեջ նեռարում էր բոլոր նրա ուսումնասիրություները մագնիսների հետ կապված: 

Ացնենք թեմային: Եկեք խոսանք ինչպիսի կարևոր դեր ունի մեր երկրագնդի մագնիսական դաշտը: 

Երկրի մագնիսական դաշտը պաշտպանում է մեզ արևային քամուց, որը պուրնակում է շատ մեծ ռաձիացիա, որ կարող է մի քանի վարկյաներում սպանի բոլոր կենդանի օրգանիզմներին  և այն ուղվում է երկրագնդի վրա 2 000 000 կմ/ժ արագությունովև մագնիսական դաշտը այն անրադարձնում է:

 Բայց  բևեռներում մագնիսական դաշտի թուլության պատճառով որոշակի չափ արևային քամի կպնում է մակերևույթին և առաւանում է դրա արդյունքում բևեռափայլը:

Հիմա խոսանք ոնց է այն ազդում կենդանիների վրա: Այն կարողությունը, որի օգնությամբ կենդանի օրգանիզմը զգում է այն կոչվում է մագնիսառեցեպցիա: Այն օգտագործում են շատ կենդանիներ, օրինակ չվոխ թռչյուները, որպեսզի չվեն հարավային երկրներ, կամ մեղուները, որպեսզի փեթակները կառուցեն, իսկ ամենահայտնի օրինակը դա նորածին կրիան է, որը այն օգտագործում է որպեսզի բաց օվկիանոսում չկորել:  Հայտնի է այն որ շներները և կատուներն էլ են այն օգտագործում: Նույնիսկ կատարել է փորձ, որտեղ 100 շների դիմաց դրել էին երեք տուփ և 92 շները առաջինը մոտեցան այն տուփին, որի մեջ դրված էր մագնիսը: Մագնիսառեցեպցիայի իրական պատճառը անհայտ է, բայց մի քանի վարկած կա նրա մասին: Առաջինը ՝ մագնիսառեցեպցիան պայմանավորված է նրանով, որ կենդանիների օրգանիզմներում կա որոշակի չափով մագնետիտ, որը արձագանքում է մագնիսական դաշտին, բայց եթե այդպես է ինչ մարդիկ այն չեն զգում, չէ որ ուղեղում կա որոշակի չափ մագնետիտ, դա կքնարկենք հետո: Երկրոդ վակածը ասում է որ կենդանիների աչքերի մեջ կա հատուկ սպիտակուց, որը տենում է մագնիսական դաշտը, բայց դա նույնպես ապացուցված չէ: 

 Հիմա խոսանք ինչպես է այն ազդում մարդու վրա: 80-ական թ.-ին կատարեցին փորձ, որտեղ ուսանողներին աչքերը փակ ավտոբուսով տեղաշարժում էին տարբեր ուղություներով և վերջում հարցնում, որտեղ է նրանց համալսարանը: Իհարկե այդ փորձը ունեցել էր դրական արդյունքներ, բայց դա դեռևս չէր ապացուցում այն փաստը, որը մարդը զգում է մագնիսական դաշտը: 2022 թ.- վերջին մի խումբ գիտնակաները կատարեցին ևս մի փորձ, որտեղ փորձառուին նստեցնում են փոքր սենյակի կենտրոնում, որտեղ ոչ լույս, ոչ ձայն կար, իսկ փորձառու գլչին դրած էր հատուկ սարք, որը զգում էր ինչպիսի փոփոխություներ են ունենում մարդու ուղեղի մեջ: Սենյակում այնպիսի սարքեր կայն, որոնք փոխում էին մագնիսական ոչ այնքան զգալի չափով: Փորձը ապացուցեց, որ մարդու ուղեղի ամպլետուդները զգում է մագնիսական դաշտը և այ  ազդեցություն ունի մարդու մարմնի վրա, բայց մարդիկ այն չեն զգում:

Человек ощущает магнитное поле? [Veritasium]

If you could change one important thing in our country, what would you change?

Armenia.
One of the oldest and most beautiful countries in the world. With a recorded history of more than 3,500 years, Armenia is home to one of the world’s oldest civilizations and it is my home too. There are more than 100 cultural and beautiful places. I’m glad that I was born in such a country as Armenia. But there are many negative things in Armenia such as pollution, war, etc.

If I had the right to change something in my country, I would, first of all, create a perfect education system and build better schools with more modern technologies, where students would be taught in addition to school subjects everything that a grown-up person would need.

I would make all classes more interesting than students will always be interested in studying.Every strong country has a strong and educated population. Our students will grow up to a real people that wouldn’t be lied to by TV or the government, they will build a home where we should live.

Урок 18

Читаем ,обсуждаем рассказ Хорхе Луиса Борхесаэ

«Роза Парацельса»

Упражнения на повторение :

Касательная, прикоснуться, прикосновение, предложить, предлагать, предложение, изложение, излагать, прилагательное, приложение, озарять, зоренька, зарница, заря, зорька, подгорать, подгореть, загар, загорелый, подгореть, нагреть, выгореть, загореть, слагаемые, выросли, вырастать, выращенный, возраст, сращение, растительность, горит, равнина, равняйсь, макать в сметану, горели, равняется, росток, отрасль, уровень, сравнение, Ростислав, выровнять грядки, сравнить с кем-то, расположиться, составить уравнение, растение, город Ростов, непромокаемый плащ, водоросли, заря разгорается, касались, наращение, сложение, коснуться, озарена, догорали, горелки, возложить, возлагать, полагаю, неприкосновенный, разложить, озарять, горелка, пригорать, озаренный, вырасти, выросший, отраслевой, равносторонний, обувь промокает, равновесие, ровесники, обмакнуть кисть в краску, вымокнуть под дождем, заровнять швы, соприкосновение.

2. написать значение фразеологизмов

Сложить оружие — помириться, успокоиться, перестать враждовать; положить зубы на полку — голодать; сидеть сложа руки — ничего не делать; положить на обе лопатки — полная победа; положа руку на сердце — честно; заложить основы — дать начальные знания; войти в положение — оказаться на чужом месте; ума не приложу — не знать, что делать. 


  2. Горючее вещество, угарный газ, обгорелый пень, горячий пирог, горевая дорожка, догоревший костер, загорелый спортсмен, бронзовый загар, огорок свечи, пахнет гарью, горячее время, загорать на берегу, выгореть на солнце, горячка, не горячись, газовая горелка, угар, подгоревшее молоко, газгорающийся день, перегоревший провод
    Отметьте слова с корнем -гор-, употребленные в переносном значении.

4.Вск…чить на пригорок, долго зан…маться, м…кание сухарика в чай, зар…внять поверхность, подводное пл…вание, выск…чка, нач…нать выр…внивать , вым…кнуть под дождём, держаться на пл…ву, невысоко привск…чить, р…вномерное сж…мание, вым…кать всё содержимое, мимо пропл…вать, доск…кать до спл…вной реки, отн…мать у р…весника, ур…вновешенные пл…вцы

Գործնական աշխատանք. Տարօրինակ օրենքներ տարբեր երկրներում

Շատ երկրներում տարբեր կանոներ են լինում, օրինակ ՝ ճապոնիայում թոշակից օգտվող մարդիկ չափազանց քաշի դեպքում տրվում է վեցօրյա դիետա, որի ընթացքում նրանք նրաց քաշը պետք է նոռմալիզացնեն: Այլ օրինակներ.

  • Ֆիլիպինյան կղզիները կատարյալ վայր են ձեր երկար սպասված հանգիստն անցկացնելու համար: Սակայն հենց Ֆիլիպինների բնակիչների համար արձակուրդն ավելի սպասված է ստացվում, քան հայերի համար։ Այս կղզի նահանգում ամենակարճ արձակուրդը տևում է տարեկան ընդամենը հինգ օր։

  • Եգիպտոսի կառավարությունը շատ առումներով հոգ է տանում իր աշխատողների մասին, անկախ ամեն ինչից: Օրինակ, անկախ ընկերության ֆինանսական վիճակից, չնայած վերելքներին և անկումներին, ճգնաժամերին, ընկերությունը պարտավոր է տարեկան ինդեքսավորել աշխատողների աշխատավարձերը յոթ տոկոսով։ Հավելյալ հավելավճար է համարվում, այսպես կոչված, «չհրկիզվող» աշխատավարձի կեսը։ Այն (կամ նույնիսկ կեսից ավելին) ստանալու համար երաշխավորված լինելու համար աշխատողը պարզապես պետք է գա աշխատանքի։ Միևնույն ժամանակ, նա կարող է չկատարել առաջադրանքները և լցնել նախագծերը:

  • Նիդեռլանդների Թագավորության բնակիչներն իսկական հաջողակ են. պաշտոնական աշխատանքային շաբաթը երկրում տևում է ընդամենը 27 ժամ (2018 թվականի դրությամբ): Սա նվազագույն ցուցանիշն է աշխարհում, և նույնիսկ Իռլանդիան և Ֆրանսիան, որոնք հաջորդում են ցուցակի ռեկորդակիրներին, շաբաթական «վերամշակում» են մինչև 8 ժամ՝ համեմատած Նիդեռլանդների հետ։ Ասիայում աշխատողներն էլ ավելի անհաջող են, որտեղ աշխատանքային շաբաթը կարող է գերազանցել 60 ժամը։ Հիշեցնենք, որ Ռուսաստանում նույն ցուցանիշը 40 ժամ է։

  • Ճապոնիայի աշխատանքային օրենսդրությունը հղի կանանց նկատմամբ բավականին կոշտ է վերաբերվում. եթե ճապոնուհին մեկ տարուց պակաս աշխատել է կազմակերպությունում կամ ունի հարուստ կողակից, նրան կարող են մերժել ծնողական արձակուրդի վճարումը:

  • Չինաստանում ամբողջ երկրում՝ վեցօրյա շաբաթ՝ 10 ժամ աշխատանքային օրով։ Ընդ որում, քաղաքացիներն իրավունք ունեն հանգստանալու տարեկան ընդամենը 10 օր տեւողությամբ։

  • ԽՍՀՄ փլուզումից հետո նախկին խորհրդային հանրապետություններն ընդունեցին աշխատանքային օրենսգիրք՝ 40 ժամ աշխատանքային շաբաթով, ինչպես Ռուսաստանում։

Ուսումնական հաստատություններ

Մանկապարտեզ — նախադպրոցակկան կրթություն

Is child have to go to kindergarten?

Տարրական դպրոց

— I just found great primary school for our child.

Միջնակարգ դպրոց

I have many friend that I met in secondary school.

Քոլեջ — հետագա կրթություն

Our school also have a collage around here.

Բարձրագույն կրթություն — համալսարանային կրթություն — բարձրագույն կրթություն

I want our child to have a higher education.

Ասպիրանտուրա — համալսարան այն սովորողների համար, ովքեր սովորում են աստիճանի մակարդակկկից դուրս

պրոցական առարկաներ

Մաթեմատիկա, լեզու, գրականություն, գիտություն, ֆիզիկա, կենսաբանություն, քիմիա, բնագիտություն, աշխարհագրություն, կրոնական ուսումնասիրություններ, պատմություն, տեղեկատվական տեխնոլոգիա, ֆիզիկական կրթություն/ֆիզկուլտուրա, խոհարարություն, ձեռգործություն, արվեստ, երաժշտություն

-I hate math, also hate natural science! I am only good on some way at languages, literature, religion education history.

-Seriously? Physics, biology, and chemistry are way harder than math, but you got an A+ on the tests.

-No, I got an F, I got an A+ from art, music, IT and PE

-I see… But you know, natural science is very easy

Օգտակար լեզու և համադրություններ

Լաբորատորիական աշխատանք — լաբորատորիական փորձեր

Մասնահատում — կտրել կենդանիներին գիտական հետազոտությունների համար

Նախատեսված դասեր — դասեր, որոնք պլանավորված են և գրված դպրոցի ուսումնական պլանում

Հանրահաշիվ — բանաձևեր և հավասարումներ մաթեմատիկայում

Տալ կամ հանձնարարել տնային աշխատանքը/կատարել կամ վերջացնել տնային աշխատանքը

Վերջացնել/ավարտել ավագ դպրոցը

Կատարել, մասնակցել դպրոցական անելիքներին/սպորտին

Հետագծում — պատճենել, ուրվագծել մատիտով

Տոնով խուլ — առանց երաժշտության ականջի — չկարողանալ գնահատել կամ լսել տարբեր երաժշտություն կամ նոտաներ

Ավարտել համալսարանը — վերջացնել դիպլոմային դասընթաց/ համալսարանը

Ընդունվել դիպլոմային դասընթացի — իմ անունը գրանցել դիպլոմային դասընթացի համար

Մասնագիտանալ ֆիզիկայից — ընտրել ֆիզիկան որպես հիմնական առարկա համալսարանում

Հաճախել դասախոսության — գնալ և լսել համալսարանի խոսնակին՝ հաճախ մեծ հանդիսատեսով դասախոսական թատրոնում։

Հաճախել ձեռնարկի — գնալ հանդիպման պրոֆեսորի հետ, որոնք հիմնականուն լինում են փոքր խմբերով նրա գրասենյակում

Դասախոսություն կարդալ — ելույթ ունենալ կամ ներակայացնել պրեզենտացիա

Դասախոսել մեդիայի ուսումնասիրությունների մասին — խոսել մեդիայի ուսումանսիրությունների մասին կամ սովորեցնել մեդիայի ուսումնասիրություններ համալսարանում

Բիզնեսի ֆակուլտետ — բաժին, որը մասնագիտացված է բիզնեսում համալսարանում

Կարդալ պատմություն — սովորել/պարապել պատմություն

Կատարել կամ ավարտել դասընթաց — կատարել նախագծային աշխատանք կամ հանձնարարություններ

Համալսարանային աշխատանք

Պրեզենտացիաներ, դասախոսություններ, ձեռնարկներ, թեզ, դիսերտացիա, վարկած, հանձնարարություն, նախագծային աշխատանք, հետազոտություն։

Կրթություն

Գրագետ — կարողանալ կարդալ և գրել

Անգրագետ — չկարողանալ կարդալ և գրել

Գրագիտության մակարդակը — երկրում/մարզում այն մարդկանց տոկոսի թիվը, ովքեր կարողանում են կարդալ և գրել

Համապարփակ կրթություն — լավ կլորացված, լայն կրթություն, որն ընդգրկում է տարբեր առարկաներ

Կրթաթոշակ — բարձր առաջադիմություն ունեցողների համար անվճար կամ աջակցվող կրթության մրցանակ

Ուսանողական վարկ — ուսանողի կողմից ուսման վարձը վճարելու համար վերցրած գումար, որը նա պետք է վերադարձնի ուսումն ավարտելուց հետո

Մարել ուսանողական վարկը — մարել համալսարանական կրթության համար փոխառված գումարը

Ինտենսիվ դասընթաց — դասընթաց, որը տևում է կարճ ժամանակահատված, բայց պարունակում է շատ տեղեկություն և ուսուցում

Խաղալ հեռացող/դասալքություն — դպրոց չհաճախել/դպրոցից բացակայել

Կարդում ենք Տերյան

Փետրվարի 20-27

Ավելացրած բանաստեղծություն իմ ընտրանքով ՝

Կանչ

  • Հավաքիր տեղեկություն Վահան Տերյանի կյանքի և նրա գործառություների մասին

Վահան Տերյանի կյանքը և նրա աշխատանքի ազդեցություն

Վահան Տերյան

Վահան Տերյան, ծանոթ է չէ՞ այս անունը:

Ով էր Վահան տերյանը ՝ բանաստե՞ղծ, քաղաքական գործի՞չ, ոչ … Նա այն մարդն է որ նոր բոց բերեց հայ գրականության մեջ, որի բանաստեղծություները մինչև հիմա հիշվում են ինչպես ամենագեղեցիկ և ամենախորը սիրո պոեմներ:

Նրան ավելի լավ իմանալու համար եկենք ուսումնասիրենք նրա կյանք: Վահանի իրական ազգանունը Տեր-Գրիգորյան է, ծնվել է 1885 թ.-ի հունվարի 28-ին (որոշ աղբյորներ պնդում են ֆետրվարի 8-ին) Գանձա գյուղում, Թիֆլիս նահանգում, Ռուսական կայրությունում:

Գանձա գյուղում և եղել է Տեր Սուքիասի ու Յուղաբերի տասներկուերորդ երեխան. ծնողները կորցրել էին չորսին, կենդանի մնացածներից չորսն աղջիկ էին (Աշխեն, Թագուհի, Նախշուն, Հեղինե), չորսը՝ տղա (Ղազար, Արամ, Ներսես, Վահան)։ Վահանը եղել է տղաներից ամենափոքրը:

1897 թ.-ին Տերյանը մեկնում է Թիֆլիլ իր ավագ եխպայրների մոտ սովորելու: Եխպայնորի մոտ սովորել էր ռուսերեն և պատրաստվում էր ընդհունվելու Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանը: 1899 թ.-ին ընդհունվում է Լազարյան ճեմարան ուր հանդիպում է որոշ մարդկանց, որոնք նույնպես նրա նման դառնում են նշանավոր անձնավորություներ:

Ավարտում է Լազարյան ճեմարանը 1906 թ.-ին այնուհետև ընդհունվում է Մոսկվայի համալսարան, որից կարճ ժամանակ անց ձեռբակալվում է հեղափոխական գործունեությանը մասնակցելու համար և ուղարկվում Մոսկվայի բանտը(բայց դուրս է գալիս որոշ ժամանակ անց):

1908 թ.-ին լույս է տեսնում իր առաջին ժողովածուն <<Մթնշաղի անուրջները>>:

Եկեք խոսանք նրա կանանց մասին: Առաջին կինը Վահանի դա Սուսանն էր, որի հանդեպ Վահան Տերյանը անսահման սեր էր արտահայտում, բայց նրանց երկու աղջիկների մահից զգացված նրանք բաժանվեցին հասկանալով որ այդ փաստով նրանք չէին կարողանա իրար հետ ապրել:

Նաև մոռացել եմ ասել ոն նա ձեռբակալվել էր այն պատճառով, որ ոչ միայն մասնակցում էր հեղափոխական նախագծերին, այլ նաև քաղաքական այլ գործեր էր անում, ի բարորություն մեր երկրի և ժողովրդի: Նա ոչ միայն առտակարգ տիրապետում էր հայերենին այլ նաև ռուսերենեին, լատիներենին, արաբերենին, պառսկերենին, վրացերենին և այլ լեզուներին որ նա մասնավորապես էր սովորել: Եվ արդյունքում պետությունը ուսումնասիրելով նրա կարողություները, նշանակեց նրան քաղաքական գործիչ:

Արյունատար հայ ողբերգությունից հետո նա շրջում էր գյուղերով և օգնում սովորական մարդկանց: Ստալինին, որը այդ պահին աշխատում էր Վահան Տերյանի հետ, դա դու չեկավ և նրան ուղարկեցին երկար ուղեվորության: Նա այդպահին հիվանդ էր անբուժելի հիվանդությամբ և հիվանդության պատճառով նա մահցավ Օրենսբուրգում, 1920 թ.-ի հունվարի 7-ին: Նրա վերջին ուղևորության ժամնակ նրան աջակցում էր Անահիտը ՝ նրա եկրորդ կինը: Նա շատ հոգատար էր նրա հանդեպ և մինչև Վահանի վերջին շունչը նրա հետ էր:

Վահան Տերյանի կորուստով հայ ժողովուրդը ոչ միայն ցնցվեց, այլ մտավ այնպիսի թախիծի մեջ, որ այդպիսի հրաշալի քաղաքական գործիչ, պոետ և վերջապես մարդ մահացավ նույնիսկ ոչ իր հայրենիքում: Իսկապես հրաշալի բանաստեղծ, որի բանաստեղծություները կարդալով միայն զգում ես ջերմությունն ու քնքշությունը, որը պատում է ձեր հոգին կարծես կարագ:

Բայական անդամի լրացում

Բայական անդամի լրացումներն են խնդիրները և պարագաները:

  • Խնդիրները — ուղիղ խնդիր, անուղակի խնդիրներ

->Ուղիղ խնդիրը պատասխանում է ո՞ւմ, ի՞նչը հառցերին

Նրանք անսպառ հետաքրքությամբ լսում էին իմ պատմածը:

Առյուծը զարթնեց, բռնեց փախչող մկանը և ուզում էր խժռել:

Կատուն մոտեցավ իր բնից ծիկրակող մկանը:

->Անուղակի խնդիր- հանգման(ո՞ւմ, ինչի՞ տրական հոլովվով), ներգործող(ումի՞ց, ումո՞վ, ո՞ւմ կողմից, ինչի՞ց, ինչո՞վ, ինչի կողմի՞ց բացառական, գործիական, սեռականով հոլովներով + կողմից), անջատման(ումի՞ց, ինչի՞ց բացառական հոլովով), միջոցի (ումո՞վ, ինչո՞վ, ո՞ւմ միջոցով, ինչի միջոցո՞վ գործիական հոլովով, սեռական հլովով + միջոցով), վերաբերության(ումի՞ց, ինչի՞ց, ո՞ւմ մասին, ինչի՞ մասին, ինչի՞ շուրջ, բացառական հոլովով, սեռական հոլով + մասին կամ շուրջ)

Մարդիկ մոտենում էին, զինվորներին տալիս պատրաստած նվերները:

Հայացքի կանգ առավ դիմացի առտի վրա:

Զգ՝ույշ, շունդ չհարձակվի վրադ:

Իր գործնեկերիներից հարցված մարդ է Արամը:

Այգին պատված էր չոր տերևներով:

Այս տունը հիմնադրվել է իմ պապի կողմից:

Հրապարակից սկսվում է մեր փողոցը: